Uznanie długu przez dłużnika

Uchybienie przez dłużnika terminowi uregulowania należności z tytułu zawartej umowy (np. sprzedaży) jest równoznaczne z powstaniem zadłużenia. Bywa, iż taki nierzetelny kontrahent próbuje uniknąć konieczności zapłaty za towar lub świadczone usługi i nie uznaje istniejącego długu. Sytuację wierzyciela pogarsza fakt braku dostatecznych dowodów zawarcia i wykonania umowy oraz zbliżający się termin przedawnienia wierzytelności, co czyni ją praktycznie straconą. Co wierzyciel w tej sytuacji powinien zrobić?

Czym jest uznanie długu?

To oświadczenie dłużnika – przyznanie istnienia obowiązku uregulowania zobowiązania wobec wierzyciela lub podjęcie przez niego czynności, świadczących o chęci zapłaty długu. Ważne, aby roszczenie zostało uznane przed upływem terminu przedawnienia, wtedy zgodnie z art. 123 § 1 pkt. 2 k.c. bieg przedawnienia roszczenia zostaje przerwany.

Jak dłużnik może uznać dług?

Istnieją dwa rodzaje uznania długu. Podobnie jak sama umowa może być dokonane zarówno w formie pisemnej, jak i ustnej np. w trakcie rozmowy telefonicznej. Ze względów dowodowych, oczywiście znacznie korzystniejsze dla wierzyciela jest oświadczenie pisemne.

• Uznanie właściwe – porozumienie zawarte pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem, z którego treści wynika wola zaspokojenia roszczenia (oświadczenie woli) lub przyznanie jego istnienia (oświadczenie wiedzy). Dokument powinien zawierać kwotę roszczenia oraz wskazywać termin płatności.

• Uznanie właściwe – oświadczenie dłużnika. z którego treści wynika wola zaspokojenia roszczenia (oświadczenie woli) lub przyznanie jego istnienia (oświadczenie wiedzy). Dokument powinien zawierać dokładne oznaczenie roszczenia oraz wskazywać termin jego płatności.

• Uznanie niewłaściwe – zachowanie dłużnika, z którego wynika świadomość (oświadczenie wiedzy) istnienia zadłużenia i obowiązku jego uregulowania. Przykładowo, jeśli dłużnik prosi o rozłożenie zobowiązania na raty lub o umorzenie odsetek, to czynność ta jest traktowana jako niewłaściwe uznanie długu.

Gdzie korzyść z uznania długu?

Uznanie zobowiązania przez dłużnika skutkuje przerwaniem biegu przedawnienia roszczenia (art. 123 § 1 pkt. 2 k.c.), a zgodnie z treścią art. 124 § 1 k.c. po każdej takiej przerwie, jego bieg rozpoczyna się na nowo. Jest to istotne ze względu na stosunkowo krótkie terminy jakie obowiązują w Polsce w porównaniu z innymi krajami. W szczególności dotyczy to usług transportowych (1 rok od wykonania), ale również, bez wątpienia dwuletni termin obowiązujący dla większości roszczeń majątkowych, tj. wynikających z umowy sprzedaży lub umowy o dzieło, choć wydłużony zmianami ustawowymi w 2018 r. – do końca roku kalendarzowego, nie pozwala wierzycielom spać spokojnie.

Pisemne uznanie długu umożliwia uzyskanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym. Warto podkreślić, iż jego uzyskanie jest zdecydowanie tańsze – opłata wynosi jedynie 1,25% wartości przedmiotu sporu przy roszczeniach powyżej 20.000 zł lub 1/4 z kwoty opłat stałych wskazanych w art. 13 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Dla wierzycieli to znaczne oszczędności, tym bardziej, że po zmianach przepisów w 2019 r., Sąd nie zwróci już 3/4 opłaty sądowej po uprawomocnieniu się nakazu w postępowaniu upominawczym, nawet jeśli dłużnik nie kwestionuje nakazu.

Kolejną korzyścią jaką daje pisemne uznanie długu jest możliwość uzyskania wyższej ceny sprzedaży wierzytelności, ponieważ kupujący nie naraża się na ewentualne zarzuty dłużnika (art. 513 § 1 k.c.).

Nie bez znaczenia jest również sprawny przebieg windykacji przedsądowej. Posiadanym uznaniem długu odbieramy dłużnikowi możliwość „sztucznej” gry na kwestionowanie zadłużenia. Jakże często dłużnik, któremu brakuje pieniędzy udaje, że nie było transakcji i wzywa wierzyciela do jej należytego udokumentowania.

Podsumowując: uznanie zobowiązania (zwłaszcza pisemne), pozwala wierzycielowi szybciej i taniej egzekwować należności, a w odniesieniu do krótkich terminów przedawnienia roszczeń, takie uznanie daje wierzycielowi nową szansę na odzyskanie długu, który jako przedawniony w zasadzie byłby „nieściągalny”.

Poniżej prezentujemy przykładowy wzór uznania zobowiązania, w formie wniosku o rozłożenie spłaty w zobowiązania na raty.

Długów, 2020-02-10

Prośba o rozłożenie spłaty długu na raty

Ja, niżej podpisany Adam Nowak prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą:
Handel i Usługi Adam Nowak ul. Nowa 10, 11-111  Długów, NIP 555-123-04-05

potwierdzam istnienie wymagalnego i bezspornego zobowiązania wobec:

ABC spółka z o.o ul. Stara 5, 31-231 Kraków

w kwocie: 5 000 zł (pięć tysięcy złotych), z tytułu sprzedaży towarów,

udokumentowanej fakturą numer 56/F/VAT/2019, z terminem płatności na dzień 2019-02-01,

zwracam się z prośbą o rozłożenie spłaty na 5 rat:

2000 zł,  do dnia  15 kwietnia 2020 r.

1000 zł,  do dnia 15 maja 2020 r.

1000 zł,  do dnia 15 czerwca 2020 r.

1000 zł, do dnia  15 lipca 2020 r.

Opisane warunki są ostateczne i będą przeze mnie dotrzymane. Deklarowane terminy spłaty nie są zmianą pierwotnego terminu płatności określonego w wystawionej fakturze i jestem świadomy, że uchybienie któremukolwiek z terminów lub kwot określonych w niniejszym harmonogramie skutkuje natychmiastową wymagalnością całego zadłużenia.

Pieczęć firmowa, czytelny podpis.