PEŁNOMOCNICTWO PROCESOWE – UWAGI PRAKTYCZNE

W niniejszym artykule postaram się odpowiedzieć na pytania kto może być pełnomocnikiem procesowym, jaki jest zakres pełnomocnictwa i do czego ono uprawnia pełnomocnika, jak właściwie udzielić pełnomocnictwa i co powinno ono zawierać.

O tym, kto może być pełnomocnikiem procesowym mówi art. 87 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem pełnomocnikiem może być między innymi adwokat lub radca prawny, w sprawach własności przemysłowej – rzecznik patentowy, a w sprawach restrukturyzacji i upadłości także osoba posiadająca licencję doradcy restrukturyzacyjnego. Pełnomocnikiem mogą być także członkowie najbliższej rodziny tj. małżonek, rodzeństwo, zstępni lub wstępni. Pełnomocnikiem osoby prawnej lub przedsiębiorcy, w tym nieposiadającego osobowości prawnej, może być również jej pracownik.

Pełnomocnictwo procesowe może być ogólne lub do prowadzenia poszczególnych spraw. Z mocy samego prawa (art. 91 k.p.c.) pełnomocnictwo procesowe obejmuje umocowanie do:

• wszystkich łączących się ze sprawą czynności procesowych, nie wyłączając powództwa wzajemnego, skargi o wznowienie postępowania i postępowania wywołanego ich wniesieniem, jako też wniesieniem interwencji głównej przeciwko mocodawcy;
• wszelkich czynności dotyczących zabezpieczenia i egzekucji;
• udzielenia dalszego pełnomocnictwa procesowego adwokatowi lub radcy prawnemu;
  zawarcia ugody, zrzeczenia się roszczenia albo uznania powództwa, jeżeli czynności te nie zostały wyłączone w danym pełnomocnictwie;
• odbioru kosztów procesu od strony przeciwnej.

Powyższy zapis oznacza, iż jeżeli zakres pełnomocnictwa ma być szerszy niż wynikający z art. 91 k.p.c., to musi być to wyraźnie zapisane w treści pełnomocnictwa. Dotyczy to np. możliwości składania przez pełnomocnika oświadczeń materialnoprawnych, reprezentacji przed Sądem Najwyższym, organami administracji czy uprawnienia do odbioru od strony przeciwnej nie tylko kosztów procesu, ale także zasądzonej należności głównej i odsetek.

Pełnomocnictwo może być udzielone na piśmie lub ustnie w toku sprawy na posiedzeniu sądu przez złożenie oświadczenia przez stronę i jego wciągnięcie do protokołu. W praktyce w znacznej większości przypadków pełnomocnictwo udzielane jest w pierwszy sposób, czyli poprzez podpisane przez mocodawcę dokumentu zawierającego oświadczenie o udzieleniu pełnomocnictwa. Taki dokument powinien być następnie przy pierwszej czynności procesowej złożony do akt sprawy przez pełnomocnika.

Pełnomocnictwo powinno w sposób nie budzący żadnych wątpliwości wskazywać, w czyim imieniu zostało udzielone:

• Jeżeli mocodawcą jest osoba fizyczna (także jednoosobowy przedsiębiorca), to najlepiej napisać w następujący sposób: „Jan Kowalski udziela pełnomocnictwa ……”.
• W przypadku spółek cywilnych konieczne jest wymienienie wszystkich wspólników np. „Jan Kowalski i Jan Nowak udzielają pełnomocnictwa …”.
• W przypadku spółek prawa handlowego można napisać w analogiczny sposób: „ABC Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością udziela pełnomocnictwa ….” lub „Działając w imieniu ABC Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością udzielam/udzielamy pełnomocnictwa …”.

Następnym koniecznym elementem pełnomocnictwa jest podpis mocodawcy. Powinien być on czytelny i zawierać co najmniej nazwisko. Podpis może być też nieczytelny, jeżeli jest to podpis, którego mocodawca zwykle używa i łącznie z podpisem zostanie na pełnomocnictwie przybita pieczęć imienna, wskazująca kto z imienia i nazwiska podpisał pełnomocnictwo. Sąd otrzymując pełnomocnictwo nie może mieć bowiem wątpliwości, czyje podpisy na nim widnieją. Na pełnomocnictwie udzielanym przez osoby fizyczne i wspólników spółki cywilnej muszą się znaleźć podpisy tych osób. W przypadku spółek prawa handlowego pełnomocnictwo powinno być podpisane w sposób zgodny ze sposobem reprezentacji ujawnionym w KRS (np. dwóch członków zarządu działających łącznie lub jeden członek zarządu łącznie z prokurentem) oraz przez osoby tam wskazane jako uprawnione do reprezentacji jako członkowie zarządu, wspólnicy bądź prokurenci. Dobrze jest też umieścić na pełnomocnictwie pieczęć firmową.

Kolejną ważną kwestią jest umieszczenie na pełnomocnictwie miejsca i daty jego udzielenia. Szczególnie data ma istotne znaczenie, albowiem w przypadku spółek pozwala ona ustalić, czy osoby, które danego dnia podpisały pełnomocnictwo były w tym dniu uprawnione do reprezentacji spółki.

Reasumując, należycie udzielone pełnomocnictwo procesowe jest warunkiem skutecznego podjęcia czynności procesowych. Dlatego powinno ono być prawidłowo sporządzone, tak aby jasno z niego wynikało, kto komu udzielił pełnomocnictwa i do czego uprawniony jest pełnomocnik.