REJESTR NALEŻNOŚCI PUBLICZNOPRAWNYCH

W dniu 1 stycznia 2018 roku zostanie utworzony Rejestr Należności Publicznoprawnych (dalej: RNP lub rejestr). Jest on częścią uchwalonego w dniu 7 kwietnia 2017 roku przez Sejm pakietu rozwiązań dotyczących ułatwienia dochodzenia wierzytelności. Celem powstania rejestru jest zachęcenie dłużników do szybszej spłaty swoich zobowiązań oraz pomoc dla przedsiębiorców w weryfikowaniu sytuacji finansowej kontrahentów.

RNP będzie prowadzony w systemie teleinformatycznym przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej. Będą w nim gromadzone informacje o należnościach pieniężnych, dla których wierzycielem jest naczelnik urzędu skarbowego albo jednostka samorządu terytorialnego, jeżeli należności te wynikają m.in. z ostatecznych decyzji, postanowień lub innych orzeczeń lub z prawomocnych wyroków, postanowień lub mandatów karnych wydanych na podstawie przepisów Kodeksu karnego skarbowego, Kodeksu karnego i w sprawach o wykroczenia.

W rejestrze znajdą się zatem informacje dotyczące:

• zaległych składek ZUS,
• niezapłaconych ceł,
• podatków,
• opłat za użytkowanie wieczyste
• mandatów.

Przed wprowadzeniem danych do RNP wierzyciel będzie zobowiązany doręczyć zobowiązanemu zawiadomienie o zagrożeniu ujawnieniem w rejestrze, a dane będą mogły być wprowadzone do rejestru nie wcześniej niż 30 dni od dnia doręczenia tego zawiadomienia. Dłużnikowi, który otrzyma takie zawiadomienie, będzie przysługiwało prawo wniesienia sprzeciwu do wierzyciela. Sprzeciw będzie można wnieść także w sprawie wprowadzenia danych do rejestru.

Prawo wniesienia sprzeciwu będzie trwało aż do dnia, w którym dane znajdują się w rejestrze i będzie przysługiwać wyłącznie w przypadku, gdy zobowiązany kwestionuje istnienie lub wysokość należności. Wniesienie sprzeciwu nie będzie stanowiło podstawy do wykreślenia danych z rejestru i nie będzie stanowiło przeszkody do wszczęcia lub prowadzenia egzekucji administracyjnej. Na postanowienie o odmowie uwzględnienia sprzeciwu będzie przysługiwać zażalenie, a następnie skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego.

W rejestrze znajdą się informacje o aktualnych zaległościach, a dodatkowo stopniowo będą do niego wprowadzane należności pieniężne, które stały się wymagalne przed dniem 1 stycznia 2018 roku. Oprócz danych dotyczących samego zadłużenia wierzyciel będzie wprowadzać do RNP także informacje o odroczeniu terminu zapłaty, rozłożeniu na raty, wszczęciu postępowania upadłościowego lub restrukturyzacyjnego, wstrzymaniu wykonania ostatecznej decyzji, wszczęciu postępowania sądowoadministracyjnego lub w trybie nadzwyczajnym, a także dotyczące wniesienia sprzeciwu przez dłużnika, jego śmierci lub ustania bytu prawnego.

Dane zgromadzone w rejestrze będą podlegały ujawnieniu, jeżeli łączna kwota należności pieniężnych wraz z odsetkami będzie wynosić nie mniej niż 5.000,00 zł. Każdy zainteresowany będzie mógł, po zalogowaniu się w Portalu podatkowym, uzyskać dostęp do danych zawartych w RNP. Aby uzyskać dane dotyczące osoby fizycznej nie prowadzącej działalności gospodarczej trzeba będzie mieć jej zgodę. Zgoda ta będzie ważna nie dłużej niż 60 dni. W przypadku pozostałych podmiotów ich zgoda nie będzie konieczna.   

Udostępnienie danych będzie bezpłatne, ale nie anonimowe. Zobowiązany będzie mógł bowiem uzyskać informację o podmiocie, który wystąpił o udostępnienie jego danych i dacie tego wystąpienia. Po uzyskaniu danych będzie je można przechowywać przez okres 90 dni, a podmiot, który je uzyskał nie będzie mógł ich ujawniać innym osobom.

Prawidłowo prowadzony RNP, zawierający aktualne dane będzie stanowił bardzo pożyteczne narzędzie służące do weryfikacji kontrahentów. Pozwoli on uniknąć zawierania umów z podmiotami, które mają zaległości publicznoprawne i tym samym ograniczy straty wynikające z zawarcia umów z niewypłacalnymi dłużnikami. Zagrożenie ujawnieniem danych w rejestrze i konsekwencje z tym związane np. utrata ważnych kontraktów będzie też stanowiło motywację dla zobowiązanych do jak najszybszej spłaty zobowiązań.